Bartholin kisti, kadın üreme organlarında, özellikle vajina girişinin her iki tarafında bulunan Bartholin bezlerinin tıkanması sonucu oluşan, genellikle ağrısız ve büyüyebilen şişliklerdir. Bu bezler, vajina girişinin sağlıklı bir şekilde kaygan kalmasını sağlamak amacıyla sıvı üretirler. Ancak bazen bu sıvının çıkışı engellenebilir, bu da bezin içinde sıvı birikmesine yol açar ve Bartholin kisti oluşur.
Bartholin kisti, genellikle zararsızdır, ancak bazen enfekte olabilir ve şiddetli ağrıya neden olabilir. Ciddiyetine göre tedavi edilmesi gerekebilir. Bu yazıda, Bartholin kisti hakkında daha fazla bilgi, belirtileri ve tedavi yöntemleri detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Bartholin Kisti Nasıl Oluşur?
Bartholin bezleri, vajina girişinin her iki yanında yer alır. Bu bezler, vajinayı kaygan tutan ve cinsel ilişki sırasında rahatlık sağlayan mukus üretirler. Ancak bazı durumlarda, bu bezlerin çıkış kanalları tıkanabilir. Bu tıkanma sonucu bezin içine sıvı birikir ve bir kist meydana gelir. Kist başlangıçta küçük olabilir ve herhangi bir belirtiye yol açmayabilir. Ancak büyüdükçe rahatsızlık verebilir.
Bartholin kistlerinin çoğu enfeksiyonlardan kaynaklanmaz, fakat bazen tıkanmış olan bezin içine mikroplar girerek enfeksiyona yol açabilir. Enfekte olan kistler, Bartholin abselerine dönüşebilir ve bu durumda daha ciddi belirtiler görülebilir.
Bartholin Kisti Belirtileri
Bartholin kisti genellikle belirti vermez. Küçük kistler çoğu zaman fark edilmez çünkü ağrısızdır. Ancak kistin büyümesi veya enfekte olması durumunda aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Vajinal Bölgede Şişlik: Kist, vajina girişinin bir tarafında şişlik veya yumru şeklinde hissedilebilir. Bu şişlik, genellikle ağrısızdır ve kişiye rahatsızlık vermez.
- Ağrı: Kistin boyutunun büyümesi veya enfeksiyon nedeniyle bölgede ağrı hissedilebilir. Enfekte Bartholin kistleri genellikle şiddetli ağrıya yol açar.
- Kızarıklık ve İltihap: Enfekte olmuş kistler kızarabilir, şişebilir ve çevresindeki bölge hassaslaşabilir. Kistin etrafındaki deri ısı artışı gösterebilir.
- Sıvı veya Pus Akıntısı: Enfekte Bartholin kistinden akıntı olabilir. Bu akıntı genellikle sarımsı veya yeşilimsi renkte olabilir ve kötü kokulu olabilir.
- Ateş ve Halsizlik: Kistin enfekte olması, vücudun genel sağlığını etkileyebilir ve ateş, titreme, halsizlik gibi sistemik belirtiler görülebilir.
- Ağrılı İlişki veya Yürüyüş: Kistin büyümesi, özellikle cinsel ilişki veya uzun süre oturmak gibi durumlar sırasında ağrıya neden olabilir.
Bartholin Kisti Tanısı
Bartholin kisti tanısı, genellikle fiziksel muayene ile konur. Doktor, vajina bölgesinde şişlik veya kist olup olmadığını kontrol eder. Eğer kist enfekte olmuşsa, akıntı ve şişlik gözlemlenebilir. Tanı sırasında doktor, kistin büyüklüğünü, durumunu ve herhangi bir enfeksiyon belirtisini değerlendirebilir.
Bazen daha ileri testlere ihtiyaç duyulabilir. Özellikle enfeksiyon şüphesi varsa, doktor örnek alarak bakteriyolojik inceleme yapabilir. Nadir durumlarda, kistin kanser olma ihtimali göz önünde bulundurularak, biyopsi yapılması gerekebilir. Ancak bu durum oldukça nadirdir.
Bartholin Kisti Tedavi Yöntemleri
Bartholin kisti tedavisi, kistin büyüklüğüne, semptomlara ve enfekte olup olmamasına bağlı olarak değişir. Küçük ve ağrısız kistler çoğu zaman tedavi gerektirmez. Ancak daha büyük veya enfekte olmuş kistler, tedavi gerektirebilir. İşte Bartholin kisti tedavi yöntemleri:
- Sıcak Kompres Uygulama: Küçük ve ağrısız Bartholin kistleri, sıcak kompreslerle tedavi edilebilir. Sıcak suya batırılmış bir bez, kistin sıvı akışını rahatlatabilir ve tıkanmış kanalın açılmasına yardımcı olabilir. Bu yöntem genellikle kistin küçülmesine veya yok olmasına yardımcı olabilir.
- Antibiyotik Tedavisi: Enfekte olmuş Bartholin kistleri antibiyotik tedavisi gerektirir. Eğer kist enfeksiyon nedeniyle iltihaplanmışsa, doktor antibiyotik reçete edebilir. Antibiyotikler, enfeksiyonun yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir.
- Drenaj Yöntemi (Marsupializasyon): Eğer kist büyükse veya sık sık enfekte oluyorsa, doktor kistin içine bir drenaj açarak sıvının dışarı çıkmasını sağlayabilir. Bu işlem, kistin boşalmasını sağlar ve yeni bir kistin oluşumunu önleyebilir. Genellikle lokal anestezi ile yapılan bir işlemdir.
- Bartholin Bezinin Tamamen Alınması: Nadir durumlarda, Bartholin kistleri sürekli tekrarlıyorsa veya kist çok büyükse, Bartholin bezi tamamen alınabilir. Bu cerrahi işlem, kistin yeniden oluşmasını engelleyebilir. Ancak bu işlem, genellikle son çare olarak uygulanır.
- Lazer Tedavisi: Bazı durumlarda, lazerle kistin içindeki sıvı buharlaştırılabilir. Bu tedavi, kistin daha hızlı bir şekilde iyileşmesini sağlayabilir ve yeni kist oluşumunu engelleyebilir.
- Ağrı Kesici İlaçlar: Bartholin kisti ağrıya neden olduğunda, ağrı kesici ilaçlar (örneğin ibuprofen veya parasetamol) kullanılabilir. Bu ilaçlar, ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Cerrahi Müdahale: Eğer kist ciddi bir enfeksiyona dönüşürse veya büyükse, cerrahi müdahale gerekebilir. Bu, kistin tamamen çıkarılmasını veya drenaj yapılmasını içerebilir.
Bartholin Kisti Önlenebilir Mi?
Bartholin kisti tam olarak önlenebilir bir durum değildir. Ancak bazı önlemler, kist oluşumunu veya enfeksiyon riskini azaltabilir. Bunlar arasında:
- Hijyen: Vajinal bölgeyi temiz tutmak ve düzenli olarak genital hijyen sağlamak, enfeksiyon riskini azaltabilir.
- Korunmalı Cinsel İlişki: Cinsel ilişki sırasında korunma, cinsel yolla bulaşan hastalıkların (CYBH) önlenmesine yardımcı olabilir, çünkü bazı CYBH’ler Bartholin bezlerinde enfeksiyona yol açabilir.
- Sıcak Su Banyosu: Sıcak su banyosu, genellikle kasları rahatlatır ve kan dolaşımını artırarak tıkanmış bezlerin açılmasına yardımcı olabilir.
Bartholin kisti, genellikle zararsız bir durumdur, ancak büyüyebilir veya enfekte olabilir. Küçük kistler çoğu zaman tedavi gerektirmez ve zamanla kendiliğinden kaybolabilir. Ancak büyük, ağrılı veya enfekte olmuş kistler tedavi edilmelidir. Tedavi yöntemleri, kistin büyüklüğüne ve durumuna bağlı olarak değişir. Eğer Bartholin kisti hakkında şüpheleriniz varsa, bir sağlık profesyoneline başvurmanız en doğru yaklaşım olacaktır.
