Kadınların önemli bir kısmı yaşamlarının herhangi bir döneminde vajinal enfeksiyonlarla karşı karşıya kalıyor. Bazı kadınlar doğru tedavi ile kısa sürede iyileşirken, bazıları tanı ve tedaviyi geciktirdikleri için enfeksiyonların tekrarlamasına ve kronik hale gelmesine neden olabiliyor. Yılda dört ve üzeri enfeksiyon geçirmek, sosyal yaşamdan iş hayatına kadar pek çok alanı olumsuz etkileyebiliyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Ecem Eren, enfeksiyonların nedenlerini ve tedavi yaklaşımlarını anlattı.
Her Üç Kadından Biri Risk Altında
Araştırmalara göre kadınların en az üçte biri hayatında en az bir kez vajinal enfeksiyon yaşıyor. Yetişkin kadınların yüzde 75’ten fazlası ise mantar enfeksiyonu ile karşılaşıyor. Ayrıca her 100 kadından 5’inden fazlasında bakteriyel vajinozis ortaya çıkıyor.
Vajinanın sağlıklı kalmasını sağlayan en temel unsur, içindeki doğal bakteri dengesi. Florada baskın olan Lactobacillus türleri, oluşturdukları hafif asidik ortam sayesinde zararlı bakterilerin çoğalmasını engelliyor. Ancak bazı etkenler bu dengeyi bozarak enfeksiyonlara zemin hazırlayabiliyor. Özellikle hamilelik döneminde yaşanan hormonal değişiklikler, mantar enfeksiyonlarına yatkınlığı artırıyor.
Dar Kıyafetler ve Sentetik İç Çamaşırları Risk Faktörü
Vajinal enfeksiyonlar halk arasında “vajinit” olarak da biliniyor ve mantar, bakteri ya da virüs kaynaklı olabiliyor. Op. Dr. Eren’e göre enfeksiyonların en sık sebepleri arasında şunlar yer alıyor:
-
Gereksiz ve aşırı antibiyotik kullanımı
-
Vajinal duş veya sabunlarla iç bölgenin temizlenmeye çalışılması
-
Vajinal kuruluk
-
Bağışıklık sisteminin zayıflaması
-
Kontrolsüz seyreden şeker hastalığı
-
Hormonal değişiklikler (doğum kontrol hapları, menopoz vb.)
-
Korunmasız cinsel ilişki
-
Sentetik iç çamaşırı ve dar pantolon gibi hava almayan kıyafetler
Dar kıyafetler bölgenin nemli ve sıcak kalmasına neden olarak mikroorganizmalar için uygun ortam oluşturabiliyor.
Gelişigüzel İlaç Kullanımı Sorunu Kronikleştirebilir
Tekrarlayan enfeksiyonlarda birçok kadın, daha önce kendisine verilen reçeteyi yeniden kullanarak ya da eczaneden kendi başına ilaç alarak sorunu geçici olarak bastırmaya çalışıyor. Bu durum kısa vadede rahatlama sağlasa da çoğu zaman hastalığın kronikleşmesine yol açabiliyor. Yanlış tedavi, hem enfeksiyonun tipinin değişmesine hem de tekrarlama sıklığının artmasına neden olabiliyor.
Kişiye Özel Tedaviler Daha Etkili
Son yıllarda tekrarlayan vajinal enfeksiyonlarda yalnızca mantar ilacı veya antibiyotik vermek yerine, nedeni hedefleyen ve hastaya göre şekillendirilen tedaviler ön plana çıkıyor. Bu yaklaşımlar arasında:
• Vajinal flora analizi ve probiyotik destekleri:
Antibiyotik sonrası bozulan flora; laktobasil içeren vajinal probiyotik fitiller ve ağızdan alınan özel probiyotik kombinasyonları ile yeniden dengelenebiliyor.
• Uzun süreli baskılama tedavileri:
Sık mantar enfeksiyonu yaşayan kadınlarda kısa süreli tedaviler yerine düşük dozlu haftalık/aylık ilaç protokolleri uygulanabiliyor. Östrojen seviyesi düşük olan kadınlara lokal hormon desteği verilebiliyor.
• Vajinal lazer ve rejeneratif yöntemler:
Menopoz sonrası kuruluk, tekrar eden enfeksiyon ve ilişki sırasında ağrı yaşayan kadınlarda fraksiyonel CO₂ veya Er:YAG lazer uygulamaları, dokunun yenilenmesine yardımcı olabiliyor.
• Bağışıklık güçlendirme:
Sık enfeksiyon geçiren kadınlarda altta yatan diyabet, vitamin-mineral eksiklikleri (özellikle D vitamini ve çinko), stres ve uyku düzensizliği gibi durumlar da tedavi edilmesi gereken önemli faktörler arasında.