Kadınların toplumsal hayattaki hakları, uzun yıllar süren mücadeleler ve toplumsal dönüşümler sonucu şekillendi. Ancak hala kadınlar, eşitlik konusunda pek çok engelle karşı karşıya kalıyorlar. Kadınların ekonomik bağımsızlıkları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve özgürlükleri için yapılması gerekenler, bu mücadelenin en temel unsurları arasında yer alıyor. Kadınların sadece evdeki rollerine indirgenmeden, tüm yaşam alanlarında eşit bir şekilde yer almaları gerekmektedir. Kadınların haklarını savunmalarının ve bu hakları elde etmelerinin en önemli aracı, toplumsal bir dayanışma içerisinde yürütülecek olan mücadeledir.
Kadınların Eşit Haklar İçin Verdikleri Mücadele
8 Mart Dünya Kadınlar Günü, kadınların toplumsal hayatta eşit haklar için verdikleri mücadelenin simgesel bir günü olarak tarihe geçmiştir. 1857 yılında ABD’nin New York şehrinde başlayan kadın işçilerin eşit işe eşit ücret, doğum izni ve çalışma saatlerinde azalma talebiyle başlattıkları greve, fabrikadaki yangın nedeniyle 129 kadın işçinin hayatını kaybetmesi, büyük bir dönüm noktası yaratmıştır. Bu trajedi, dünya çapında kadınların haklarını savunmak için harekete geçmelerine neden olmuştur.
1910 yılında Clara Zetkin’in önerisiyle Uluslararası Emekçi Kadınlar Konferansı’nda 8 Mart, Dünya Kadınlar Günü olarak kabul edilmiştir. Ancak bu gün sadece kutlama değil, kadınların mücadeleleri ve hakları için bir hatırlatıcı olmalıdır. Kadınların sadece “bayram” kutlamak değil, aynı zamanda haklarını savunmak, şiddete uğramış kadınların sesine kulak vermek ve eşit bir toplum için mücadele etmek gerektiği anlayışı hâkim olmalıdır.
Kadınların Ekonomik Bağımsızlık Mücadelesi
Kadınların ekonomik bağımsızlıkları, toplumsal eşitlik mücadelesinin en önemli parçasıdır. Ancak ne yazık ki, pek çok kadın hala iş hayatında zorluklarla karşılaşıyor. Toplumun “kadın evde oturmalı, kocasını beklemeli” şeklindeki bakış açısı, kadınları iş gücünden dışlamaktadır. Kadınlar, işyerlerinde genellikle erkeklerden daha düşük ücret almakta, doğum izni ve diğer haklar konusunda ayrımcılığa uğramaktadırlar. Bu durum, kadınların ekonomik bağımsızlıklarını kazanmasını engellemektedir.
Kadınların ekonomik bağımsızlıklarını elde edebilmeleri için toplumsal yapıdaki değişikliklere ihtiyaç vardır. Eğitim, iş hayatı, politika ve hukuk alanlarında kadınlara yönelik eşit fırsatlar sunulmalı, kadınların istihdama katılımları teşvik edilmelidir. Kadınların iş yerinde hakları korunmalı, doğum izni, bakım izni ve diğer hakları ertelemeksizin verilmelidir. Ayrıca, kadınların iş gücüne katılım oranlarının arttırılması için kadın dostu iş politikaları geliştirilmelidir.
Kadınlara Yönelik Şiddet ve Hukuksal Zorluklar
Kadınlar, haklarını savunurken, çok fazla şiddet ve ayrımcılıkla karşılaşmaktadırlar. Son yıllarda kadına yönelik şiddet artarken, bu şiddeti engellemek için yapılan yasal düzenlemeler de önemli bir yere sahiptir. 1999 yılında İstanbul Sözleşmesi, kadına yönelik şiddeti önlemek, kadınların haklarını korumak için büyük bir adımdı. 6284 Sayılı Kanun ise, kadınların şiddet gördüklerinde başvurabilecekleri sığınma evlerinin sayısını artırmayı amaçlıyordu. Ancak, son dönemde İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı alındı ve kadınların korunması amacıyla yapılan yasal düzenlemeler geriye gitmiştir.
Kadın cinayetleri, Türkiye’de önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun verilerine göre, 2024 yılında 394 kadın cinayeti işlenmişken, 259 şüpheli kadın ölümü meydana gelmiştir. 2025 yılının ilk ayında ise 33 kadın cinayeti ve 32 şüpheli kadın ölümü gerçekleşmiştir. Bu kadar büyük bir tehlike karşısında, kadınlara yönelik şiddeti engelleyecek önlemlerin alınması gerekmektedir.
Toplumsal Cinsiyet Perspektifinin Yaygınlaştırılması
Kadınların haklarını savunmak ve eşitlik mücadelesi vermek, sadece kadınların değil, toplumun tüm bireylerinin sorumluluğudur. Toplumun her alanında, özellikle eğitimden siyasete kadar, toplumsal cinsiyet perspektifi yerleşmelidir. Kadınlar, sadece aile içindeki rollerine göre değil, eşit bireyler olarak değerlendirilmelidir. Kadınların iş yerindeki, eğitimdeki ve günlük hayattaki eşit hakları savunulmalıdır.
Eğitim sisteminde toplumsal cinsiyet eşitliği dersleri yer almalı ve çocuklar küçük yaşlardan itibaren kadınların eşit haklara sahip oldukları konusunda bilinçlendirilmelidir. Medyada kadınların sadece estetik olarak değil, güçlü ve bağımsız bireyler olarak gösterilmesi sağlanmalıdır. Ayrıca, kadınları sadece “anneler” veya “ev kadınları” olarak değil, toplumun her alanında aktif ve güçlü bireyler olarak görmek gereklidir.
Kadınların Mücadelesi ve Geleceğe Umut
Kadınların eşitlik mücadelesi, sadece bir günle sınırlı olmamalıdır. 8 Mart, kadınların haklarını savunmak için bir başlangıç noktasıdır; ancak bu mücadele her gün devam etmelidir. Kadınlar, karanlık gökyüzünü aydınlatmak, seslerini duyurmak ve adaletin sağlanması için sokağa çıkmalıdır. Kadınlar için her gün bir mücadele günü olmalıdır; eşit, özgür ve adil bir dünya için hep birlikte çalışmalıyız.
Kadın mücadelesi, sadece kadınların değil, tüm insanlığın mücadelesidir. Çünkü kadın varsa umut vardır, kadın varsa yaşam vardır. Kadınlar, yaşamlarını özgürce sürdürebildikleri bir dünya yaratmak için direnmeli ve seslerini yükseltmelidirler. Gelecekte kadınların hakları daha fazla savunulmalı, her kadına ekonomik bağımsızlık sunulmalı ve şiddete karşı gerekli tedbirler alınmalıdır.
Kadınların mücadelesi bitmedi; bu mücadele daha büyüyecek, güçlenecek ve sonunda zafer kazanacaktır. Bu zafer, sadece kadınların değil, tüm toplumu daha adil ve eşit kılacaktır.
