Tunceli’nin Pertek ilçesinde bulunan ve Urartular dönemine kadar uzanan tarihi Pertek Kalesi, Keban Baraj Gölü’nün suları altında yüzyıllardır gizlenen bir sırrı yeniden gün yüzüne çıkardı. 1974 yılında barajın dolmasıyla ada görünümü kazanan kalenin alt kısmında bulunan nizamiye, kuraklık nedeniyle su seviyesinin düşmesiyle birlikte ikinci kez ortaya çıktı.
2.800 Yıllık Tarih Su Altından Yükseldi
MÖ 8. yüzyılda Urartular tarafından Murat Nehri’nin kıyısındaki bir tepeye inşa edilen Pertek Kalesi, tarih boyunca Persler, Helenler, Romalılar, Selçuklular ve Mengücekliler gibi pek çok medeniyete ev sahipliği yaptı. Osmanlı döneminde onarılan kale, iç içe geçmiş iki surdan oluşmaktadır ve surlar arasında çeşitli yapı kalıntıları bulunur.
Kalenin güney cephesinde yontma taşlar arasına yerleştirilmiş kırmızı sert tuğlalar ve mavi çinilerle süslenmiş yapılar, tarihseverlerin ilgisini çekmektedir. Pertek Kalesi, Elazığ’daki Harput Kalesi ve aynı ilçede bulunan Sağman Kalesi ile görüş mesafesindedir.
Kuraklığın Ortaya Çıkardığı Gizli Kapı
675 kilometrekarelik bir alana yayılan Keban Baraj Gölü’nün su seviyesinin düşmesiyle birlikte, kalenin alt kısmında bulunan nizamiye kapısı ortaya çıktı. Taşlarla örülü bu yapının, tarih boyunca askerlerin ve ziyaretçilerin kontrol noktası olarak kullanıldığı, ayrıca tarım arazilerini gözetleme amacı taşdığı belirtiliyor.
Bölge sakinlerinden Kağan Tunç, “Normalde bu dönemde 2 metre kar olurdu, ancak kuraklık nedeniyle baraj suları çekildi ve nizamiyenin ortaya çıkmasına neden oldu. Bu, Keban Barajı’nın 51 yıllık tarihinde ikinci kez yaşanıyor” dedi.
Tarihin Tanıklarından Anılar
Tekneyle kaleye yolcu taşıyan Hıdır Turan ise dedesi Kelekçi Hüseyin’den dinlediği hikayeleri anlatarak, “Dedem, Keban Barajı yapılmadığı dönemde burada keleklerle ulaşım sağlandığını anlatırdı. Bu yıl kuraklık nedeniyle baraj seviyesi düştü ve biz de nizamiyeyi görme fırsatı bulduk” dedi.
Turizme Katkı ve Yeni Projeler
Tunceli Valiliği’nin desteğiyle Pertek Kaymakamlığı tarafından yürütülen projelerle Pertek Kalesi’nin turizme kazandırılması hedefleniyor. Kaleye erişimi kolaylaştırmak için yeni gezi tekneleri devreye alınırken, restoran ve kafe yapımı gibi altyapı çalışmaları da tamamlanmak üzere.