Her yıl dünya genelinde yaklaşık 1,5 milyon kadın jinekolojik kanser tanısı alıyor. Türkiye’de ise bu sayı 15 bine yakın. Ne yazık ki, bu kanser türleri nedeniyle dünyada yaklaşık 680 bin, ülkemizde ise 6 bin kadın yaşamını yitiriyor. Oysa ki bu hastalıkların çoğunda erken tanı, hayatta kalma şansını büyük ölçüde artırıyor.
Rahim Ağzı Kanseri: Aşı ve Tarama ile Önlenebiliyor
Kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden biri olan rahim ağzı kanseri (serviks kanseri), dünyada 4. sırada yer alıyor. Türkiye’de ise her yıl yaklaşık 2.500 kadına bu tanı konuluyor. Hastalığın en büyük nedeni ise yüksek riskli HPV (Human Papilloma Virüsü) enfeksiyonu.
HPV, rahim ağzı hücrelerine yerleşerek zamanla mutasyonlara neden olur ve bu da kansere zemin hazırlar. Özellikle çok eşlilik, erken yaşta cinsel deneyim, sigara kullanımı ve bağışıklık sisteminin zayıflığı gibi faktörler riski daha da artırıyor.
HPV Aşısı: Kanser Riskine Karşı En Güçlü Kalkan
Uzmanlar, rahim ağzı kanserine karşı en etkili korunma yönteminin HPV aşısı olduğunu vurguluyor. 11-12 yaşlarında yapılması önerilen bu aşı, 13-26 yaş arasındaki genç kadınlara da uygulanabiliyor. 26 yaş üstü kadınlar ise doktor önerisiyle 45 yaşına kadar bu aşıdan yararlanabiliyor.
Smear ve HPV Testi: 21 Yaşından İtibaren Düzenli Kontroller Şart
HPV aşısı önemli bir koruma sağlasa da, risk tamamen ortadan kalkmıyor. Bu yüzden rutin taramalar büyük önem taşıyor.
-
PAP Smear testi, 21 yaşından itibaren başlanmalı ve her 3 yılda bir tekrarlanmalı.
-
30 yaşından sonra, HPV DNA testiyle birlikte yapılan taramalarla daha hassas sonuçlar alınabiliyor. Eğer sonuçlar normalse, 5 yılda bir test yeterli olabiliyor.
Erken evrede fark edilen lezyonlar, genellikle rahim ağzındaki anormal dokunun çıkarılmasıyla kolayca tedavi edilebiliyor. Bu aşamada başarı oranı %95’in üzerine çıkıyor.
Rahim Kanseri: Menopoz Döneminde Dikkat Edilmesi Gereken Tehlike
Türkiye’de en sık görülen jinekolojik kanser türü ise rahim (endometrium) kanseri. Her yıl yaklaşık 7.800 kadına tanı konuyor. Menopoz sonrası dönemde daha sık görülen bu kanserde, östrojen hormonuna uzun süreli maruziyet en büyük risk faktörü.
Obezite, erken adet görme, geç menopoza girme, hiç doğum yapmamış olmak ve bazı hormonal tedaviler rahim kanseri riskini artıran başlıca nedenler arasında.
Anormal Vajinal Kanamalar: Göz Ardı Edilmemeli
Adet döngüsü dışında yaşanan kanamalar, özellikle menopoz döneminde görülen lekelenmeler, rahim kanserinin ilk işareti olabilir. Bu durumda zaman kaybetmeden bir jinekoloğa başvurmak, hastalığın erken teşhisini sağlayabilir.
Ne yazık ki bu kanser türü için yaygın bir tarama programı bulunmuyor. Ancak belirtiler fark edildiğinde erken tanı ile başarı oranı oldukça yüksek. Tedavi genellikle rahim ve yumurtalıkların alınmasıyla başlıyor, ardından patolojiye göre kemoterapi ya da radyoterapi gerekebiliyor.
Yumurtalık Kanseri: Belirti Vermeden İlerleyen Sessiz Tehlike
Yumurtalık kanseri, kadın üreme sistemi kanserleri arasında en tehlikelilerinden biri. Genellikle belirti vermediği için hastaların %60’ı ileri evrede tanı alıyor. Türkiye’de yılda yaklaşık 4 bin kadında bu kanser görülüyor.
Risk faktörleri arasında:
-
Ailede meme ya da yumurtalık kanseri öyküsü
-
Hiç doğum yapmamış olmak
-
Endometriozis (çikolata kisti)
-
Hormon ilaçları kullanımı
-
İleri yaş ve genetik faktörler yer alıyor.
Düzenli Jinekolojik Muayene Hayat Kurtarır
Yumurtalık kanseri için de ne yazık ki etkili bir tarama yöntemi bulunmuyor. Ancak düzenli jinekolojik kontroller, hastalığın erken evrede yakalanmasını sağlayabilir. Erken tanıda tedavi başarısı %90’ın üzerine çıkıyor.
Standart tedavi genellikle rahim, yumurtalıklar ve karın zarını kaplayan yağlı dokunun alınmasıyla başlıyor. Gerektiğinde kemoterapi veya hedefe yönelik tedavilere başvurulabiliyor.
Erken Tanı, Sağlıklı Bir Geleceğin Anahtarı
Jinekolojik kanserler kadın sağlığı açısından ciddi riskler taşıyor. Ancak, HPV aşısı, düzenli tarama testleri ve jinekolojik muayeneler sayesinde bu riskleri büyük oranda azaltmak mümkün.
Unutmayın:
🔹 21 yaşından itibaren PAP Smear testi
🔹 30 yaşından sonra HPV taraması
🔹 Anormal vajinal kanamalar varsa vakit kaybetmeden hekime başvuru
🔹 Ve düzenli jinekolojik muayene…
Bu adımlar sayesinde, kadınlar hem kendilerini hem de sevdiklerini koruma şansına sahip.
