Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), chikungunya virüsünün kontrol altına alınmaması durumunda, 2005 yılındaki büyük salgının benzerinin tekrar yaşanabileceği konusunda uyarıda bulundu. Bu uyarı, DSÖ’nün tropikal hastalıklar uzmanı Diana Rojas Alvarez tarafından BM Cenevre Ofisi’nde düzenlenen bir basın toplantısında yapıldı. Alvarez, chikungunya’nın hala 119 ülkede dolaşımda olduğunu ve dünya genelinde yaklaşık 5,6 milyar insanı tehdit ettiğini belirtti.
Chikungunya virüsü, sivrisinekler aracılığıyla bulaşan bir hastalık olup yüksek ateş, deri döküntüsü ve şiddetli eklem ağrılarına neden olmaktadır. Bazı hastalarda ise bu ağrılar uzun vadeli fiziksel sakatlıklara yol açabilmektedir. Özellikle eklem sorunlarının kalıcı hale gelebileceği %40’lık bir kesimde görülebileceği vurgulandı.
Chikungunya’nın yayılma modeli, 2004-2005 yıllarında Hint Okyanusu’nda yaşanan büyük salgını hatırlatmaktadır. O dönemde Reunion, Mayotte ve Mauritius gibi ada ülkeleri ciddi şekilde etkilenmişti. Günümüzde ise benzer bir durum söz konusudur, Reunion Adası’nda halkın üçte birinin enfekte olduğu tahmin edilmektedir.
DSÖ yetkililerine göre virüs şu anda Madagaskar, Somali ve Kenya’ya doğru yayılmaktadır. 2024 yılında Hindistan’da patlak veren salgından sonra Güney Asya’da vaka sayılarında artış yaşandığı belirtildi. Sri Lanka ve Bangladeş’te vaka sayılarında yükselirken Avrupa’da da Fransa’da yerel bulaşma ve İtalya’da şüpheli enfeksiyonlar tespit edildi.
Alvarez, chikungunya için henüz onaylanmış bir aşı veya özel bir tedavi olmadığını belirtirken, salgının etkili olduğu bölgelerde toplumsal bağışıklığın zayıf olduğunu ve nüfusun %75’ine kadarının etkilenebileceğini belirtti. Bu nedenle, acil müdahale planlarının hazırlanması gerektiğini vurguladı.
Chikungunya, Aedes aegypti ve Aedes albopictus (kaplan sivrisineği) gibi enfekte dişi sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşmaktadır. DSÖ, halkı sivrisinek kovucu kullanma, su birikebilecek yerleri boş tutma gibi önlemler almaya çağırdı. Kaplan sivrisineği, iklim değişikliği nedeniyle daha kuzey enlemlere yayılmaktadır.
Türkiye’de chikungunya virüsü, bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar arasında yer almamakla birlikte gözetim altında tutulan arbovirüsler arasındadır. Seyahat geçmişi olan kişilerde, özellikle Asya, Afrika ve Hint Okyanusu adalarından gelenlerde chikungunya vakaları zaman zaman ithal vaka olarak kayıtlara geçmektedir. Türkiye’de chikungunya’yı taşıyabilen Aedes türü sivrisinekler (özellikle Aedes albopictus) son yıllarda Karadeniz kıyılarında ve Marmara Bölgesi’nde görülmektedir, bu da gelecekte yerel bulaşma riskini artırabilir.
