Hamilelik, bir kadının hayatındaki en özel dönemlerden biridir. Bu süreçte hem anne adayının hem de sağlık profesyonellerinin en çok ihtiyaç duyduğu bilgilerden biri gebelik haftasının doğru şekilde hesaplanmasıdır. Çünkü gebelik takibi, doğum tahmini ve bebeğin gelişimi gibi birçok önemli aşama bu haftalara göre planlanır. Peki gebelik haftası nedir ve nasıl doğru bir şekilde hesaplanır? İşte bu konuda merak edilen her şey…
Gebelik Haftası Nedir?
Gebelik haftası, döllenmeden itibaren değil, son adet tarihinin (SAT) ilk gününden itibaren sayılmaya başlar. Bunun nedeni, yumurtlama ve döllenme zamanının net olarak belirlenememesidir. Adet döngüsü düzenli olan kadınlarda yumurtlama genellikle adetin başlamasından sonraki 14. gün civarında gerçekleşir. Ancak bu tam olarak tespit edilemediği için, hekimler gebeliği standart hale getirebilmek adına, son adet tarihinin ilk gününü gebeliğin başlangıcı kabul ederler.
Örnek:
Son adet tarihiniz: 1 Eylül
Bugün: 21 Eylül
Bu durumda: 3 haftalık hamilesiniz (henüz döllenme yeni gerçekleşmiş olabilir).
Gebelik Süresi Kaç Haftadır?
Normal bir gebelik süresi ortalama 40 haftadır. Bu süre son adet tarihine göre hesaplanır ve 280 gün eder. Ancak doğumun 38. ile 42. haftalar arasında olması da normal kabul edilir. Yani her bebek tam 40. haftada doğacak diye bir kural yoktur.
Gebelik Haftası Hesaplama Yöntemleri
Gebelik haftasını hesaplamak için birkaç farklı yöntem vardır. İşte en yaygın kullanılanlar:
1. Son Adet Tarihine (SAT) Göre Hesaplama
En yaygın ve temel yöntemdir. Hekimler gebelik takibine bu tarih üzerinden başlar. Hesaplama şu şekilde yapılır:
-
Son adet tarihinizin ilk günü not alınır.
-
O günden itibaren geçen hafta sayısı hesaplanır.
-
Bu da gebelik haftanızı verir.
Bu yöntemin en büyük avantajı basit ve erişilebilir olmasıdır. Ancak adet döngüsü düzensiz olan kadınlarda yanıltıcı olabilir.
2. Ultrason (USG) ile Gebelik Haftası Hesaplama
Gebelik haftası, özellikle ilk trimester (ilk 12 hafta) içerisinde yapılan ultrason muayeneleri ile çok daha kesin ve bilimsel olarak hesaplanabilir. Ultrasonla ölçülen BPD (biparietal çap), CRL (baş-popo uzunluğu) gibi değerler bebeğin gerçek yaşını yansıtır.
-
İlk 3 ayda yapılan ultrasonlar, gebelik haftasını ±3-5 gün hata payı ile tahmin edebilir.
-
Eğer son adet tarihi belli değilse ya da düzensizse, ultrason ölçümleri temel alınır.
3. Gebelik Hesaplama Araçları (Takvimler ve Mobil Uygulamalar)
Günümüzde birçok mobil uygulama ve web sitesi, son adet tarihinizi girmenizi isteyerek gebelik haftanızı ve olası doğum tarihinizi saniyeler içinde hesaplayabiliyor. Bunlar pratik çözümler sunsa da, sağlık profesyonelinin değerlendirmesi kadar kesin değildir.
Doğum Tarihi Nasıl Hesaplanır? (Naegle Kuralı)
Doğum tarihi hesaplamanın en klasik yolu Naegle Kuralıdır. Bu formül şu şekilde işler:
-
Son adet tarihinin ilk gününe 7 gün eklenir.
-
Ay kısmından 3 ay çıkarılır.
-
Yıl gerekiyorsa bir yıl eklenir.
Örnek:
-
Son adet tarihi: 5 Ocak 2025
-
7 gün ekle → 12 Ocak
-
3 ay çıkar → 12 Ekim
-
Aynı yıl → Tahmini doğum tarihi: 12 Ekim 2025
Trimester Nedir? Gebelik Dönemleri Kaç Haftadır?
Gebelik, genel olarak 3 trimestere (döneme) ayrılır:
-
1. Trimester (0–13. haftalar): İlk belirtiler, bulantılar ve erken gelişim.
-
2. Trimester (14–27. haftalar): Bebeğin büyümeye başladığı, annenin kendini nispeten daha iyi hissettiği dönem.
-
3. Trimester (28–40. haftalar): Bebeğin kilo aldığı, doğuma hazırlıkların başladığı son evre.
Bu ayrım, anne sağlığı takibi ve bebek gelişimi açısından önemlidir.
Gebelik Haftası Neden Önemlidir?
Gebelik haftasının doğru şekilde hesaplanması birçok açıdan kritiktir:
-
Doğum tarihi tahmini için gereklidir.
-
Bebeğin gelişimi haftalara göre değerlendirilir.
-
Tarama testlerinin zamanı haftalara göre planlanır (ikili test, üçlü test, şeker yüklemesi vb.).
-
Erken doğum riski ya da gecikmiş doğum gibi durumlarda doğru müdahale için gereklidir.
-
Planlı sezaryen ya da doğum planlaması için hekimin rehberidir.
Gebelik Haftasıyla İlgili Yanılgılar
✅ “Ben hamile kaldığım günü biliyorum, ona göre hesap yapayım.”
Hayır, gebelik haftası son adet tarihine göre hesaplanır. Yumurtlama ve döllenme gününü tahmin etmek zordur ve standart dışı kalır.
✅ “Adetim düzensiz, gebelik haftam doğru hesaplanamaz.”
Eğer adetleriniz düzensizse, ultrason ölçümleri devreye girer. Erken dönemde yapılan bir ultrasonla gebelik haftası oldukça hassas şekilde belirlenebilir.
✅ “Gebelik haftamla bebeğimin gelişimi uyuşmuyor, bir problem mi var?”
Bu her zaman bir problem anlamına gelmez. Bazı bebekler daha hızlı ya da daha yavaş gelişebilir. Doktorunuz haftalık kontrollerle bu süreci değerlendirecektir.
Doğumun Gerçekleştiği Haftanın Önemi
Doğumun gerçekleştiği haftaya göre bebekler şöyle sınıflandırılır:
-
Preterm (erken doğum): 37. haftadan önce
-
Term (zamanında doğum): 37–41. haftalar arası
-
Post-term (geç doğum): 42. hafta ve sonrası
Bu nedenle gebelik haftası takibi sadece doğum tarihi için değil, bebeğin sağlığı açısından da önem taşır.
Gebelik Haftası Takibi, Gebelik Yönetiminin Temelidir
Hamileliğin sağlıklı ilerleyip ilerlemediğini anlayabilmek, bebeğin gelişimini değerlendirebilmek ve doğum planlaması yapabilmek için gebelik haftasının doğru şekilde hesaplanması şarttır. Son adet tarihi genellikle bu hesaplamanın temelidir, ancak adet düzensizliği gibi durumlarda erken dönemde yapılan ultrasonlar oldukça net sonuçlar verebilir.
Her ne kadar teknolojik hesaplayıcılar pratik bilgi sunsa da, en doğru bilgiye ulaşmak için düzenli doktor kontrolü şarttır. Gebelik haftanızı öğrenmek, bebeğinizle kurduğunuz bağın ilk adımlarından biridir — ve bu süreçte bilinçli olmak, hem sizin hem de bebeğinizin sağlığı için büyük önem taşır.