İstanbul’da bazı ilçe sağlık müdürlükleri, kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarına yönelik “kürtaj yapmayın” baskısını sürdürüyor.
Hekimlere, muayenehanelerinde kürtaj hizmeti vermemeleri yönünde uyarılarda bulunulurken, kimi doktorlardan bu konuda “taahhütname” imzalamaları dahi isteniyor.
Yetkililer, aksi durumda muayenehanelerin kapatılabileceği tehdidinde bulunuyor.
Yasal Hak Olmasına Rağmen Engeller Devam Ediyor
Mevcut mevzuata göre, 10’uncu haftaya kadar olan gebelikler, kadının isteği ve gerekli koşulların sağlanması halinde muayenehanelerde sonlandırılabiliyor.
Ancak 10 haftayı aşan gebelikler yalnızca tıbbi zorunluluk durumlarında sonlandırılabiliyor.
Buna rağmen, bazı ilçe sağlık müdürlüklerinin denetimlerde hekimlere yasal haklarının dışında “yasak” yönünde baskı uyguladığı bildiriliyor.
Mahkeme: Kürtaj Muayenehanelerde Yasaklanamaz
Ümraniye’de görev yapan bir kadın doğum uzmanı, muayenehanesinde kürtaj yaptığı gerekçesiyle idari yaptırıma uğramıştı.
İstanbul Tabip Odası, bu uygulamanın yasa ve yönetmeliklere aykırı olduğu gerekçesiyle 12. İdare Mahkemesi’ne başvurdu.
Mahkeme, idarenin işlemini hukuka aykırı bularak önce yürütmeyi durdurdu, ardından da 14 Şubat 2025’te kararı iptal etti.
İstanbul Valiliği’nin temyiz başvurusu ise 9 Eylül’de reddedilerek karar kesinleşti.
Benzer bir davada da İstanbul 14. İdare Mahkemesi, 12 Haziran 2025’te hekimin muayenehanesinin faaliyetinin durdurulmasına ilişkin kararı yürütmeyi durdurdu.
Tabip Odası: “Kürtaj Kadın Hakkıdır”
İstanbul Tabip Odası Başkanı Prof. Dr. Osman Küçükosmanoğlu, sağlık müdürlüklerinin mahkeme kararlarına rağmen denetimlerde keyfi davranmaya devam ettiğini belirtti.
Küçükosmanoğlu, şunları söyledi:
“Kamu hastanelerinde kürtaja erişim neredeyse imkânsız hale geldi. Şimdi de muayenehanelerde yapılması engelleniyor.
Denetimlerde ‘eksik belge’ veya ‘uygunsuz koşul’ gerekçesiyle hekimler caydırılıyor.
Kürtaj yasal bir haktır, kadın hakkıdır. Mahkeme kararları da bu yönde. Hekimler bu haktan vazgeçmemeli. Biz, hukuki destek sunmaya devam edeceğiz.
Aksi halde, kürtaj merdiven altına iner ve bu durum kadın sağlığı için ciddi risk oluşturur.”
Kürtajın Fiilen Erişilmez Hale Gelmesi
Uzmanlara göre Türkiye’de özellikle son 15 yılda muhafazakâr ve doğum yanlısı (pronatalist) politikalar, kadınların üreme sağlığı hizmetlerine erişimini büyük ölçüde sınırladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, iktidarının ilk yıllarından itibaren kadınlara “en az üç çocuk” çağrısı yapmış, 2012’de de kürtajı “cinayet” olarak nitelendirmişti.
Aynı yıl sarf ettiği “Her kürtaj bir Uludere’dir” sözleri, kamu hastanelerinde isteğe bağlı kürtaj uygulamalarının fiilen durdurulmasının başlangıcı olarak görülüyor.
Araştırma: 295 Kamu Hastanesinden Sadece 10’unda Kürtaj Yapılıyor
Kadir Has Üniversitesi’nin 2020 yılında 295 kamu hastanesiyle yaptığı araştırma, Türkiye’deki tabloyu net biçimde ortaya koydu:
-
Görüşülen hastanelerin sadece 10’unda isteğe bağlı kürtaj yapılabiliyor.
-
Bu hastaneler yalnızca 8 ilde yer alıyor.
-
Türkiye nüfusunun dörtte birini barındıran İstanbul’da ise sadece bir kamu hastanesi, sekiz haftaya kadar olan gebeliklerde kürtaj hizmeti veriyor.
Araştırmaya göre, bazı hastaneler danışanlara “kürtaj yasak” diyerek yanlış bilgi vermeye devam ediyor.
Hukuk Var, Erişim Yok
Yasalar açık: 10 haftaya kadar gebeliklerde kürtaj yasal.
Ancak uygulamada, hem kamu hastanelerinde hem de özel muayenehanelerde bu hak fiilen kullanılamaz hale geliyor.
Kadınlar için temel bir sağlık hizmeti olan kürtaja erişim kısıtlanırken, hekimler üzerinde kurulan baskı da her geçen gün artıyor.
Bu durum, uzmanlara göre, kadın sağlığı açısından geri dönüşü zor sonuçlar doğurabilir.
