Keledoş, son zamanlarda gastronomi meraklılarının ilgi odağı olan yöresel bir yemektir. Genellikle Doğu Anadolu’nun otantik mutfağını yansıtan bu özel lezzet, besleyici içeriği ve geleneksel pişirme tekniğiyle dikkat çekmektedir.
Keledoş, kurutulmuş sebzeler, nohut, buğday (dövme), patates, et ve bazen de kurutulmuş yoğurt (kurut) gibi malzemelerle hazırlanan bir yemektir. Bölgenin iklim koşulları sebzelerin ve yoğurdun kurutulmasını gerektirdiği için keledoş bu şekilde ortaya çıkmıştır. Yaz aylarında kurutulan ürünlerin kışın tüketilmesi amacıyla hazırlanan bu yemek, doğal, katkısız ve yerel ürünlerle yapıldığı için lezzetli ve besleyici bir seçenektir. Kuru sebzelerin sıcak suyla yumuşatılması, et suyuyla birleşmesi ve uzun süren pişirme süreci, keledoşa özgü aromatik bir karakter kazandırır.
Keledoşun kökeni Tunceli (Dersim) mutfağına dayanmaktadır. Özellikle Ovacık, Nazımiye ve Hozat ilçelerinde sıkça yapılan bu yemek, bölgenin zor kış koşullarında hayatta kalmayı kolaylaştıran dayanıklı bir yemek olarak bilinir. Alevi-Kızılbaş topluluklarının geleneksel mutfağının bir parçası olan keledoş, bölgedeki kültürel ritüellerde ve toplu sofralarda da önemli bir yere sahiptir.
Keledoşun malzemeleri mevsime ve bölgeye göre değişiklik gösterebilir ancak genellikle kuru patlıcan, kuru biber, haşlanmış nohut, dövme buğday, et, kurut veya yoğurt, patates, soğan, yöresel tereyağı ve baharatlar kullanılır. Pişirme sürecinin uzun ve kısık ateşte yapılması keledoşun sırrıdır. Bu sayede kuru sebzeler yumuşayıp etler lokum kıvamına gelir ve yemeğin lezzeti artar.
Keledoş, sadece bir yemek değil aynı zamanda yöresel kimliğin bir parçasıdır. Tunceli’de birçok aile, özellikle kış aylarında haftada en az bir kez keledoş tüketir. Misafir sofralarında, bayramlarda ve toplu etkinliklerde keledoşun ayrı bir yeri vardır. Yemeğin hazırlanması, paylaşılması ve tüketilmesi yörede dayanışmayı ve paylaşımı simgeler.
Besleyici ve doğal bir lezzet olan keledoş, içeriğindeki bakliyat, tahıl ve et sayesinde dengeli bir besin profiline sahiptir. Lif bakımından zengin kuru sebzeler sindirimi desteklerken, dövme buğday uzun süre tok tutar. Et ve nohut ise yemeği protein açısından zenginleştirir. Ayrıca kalsiyum açısından zengin kurutun kullanıldığı versiyonlarda da bulunur.
Tunceli’nin doğal güzellikleri ve kültürel zenginliğiyle birlikte gastronomi turizmi de gelişmektedir. Keledoş, Tunceli’ye gelen turistlerin ilgisini çeken yöresel lezzetlerden biridir. Anadolu’nun kadim mutfağının mirası olan keledoş, bu bölgenin kültürünü ve mutfak zenginliğini yansıtmaktadır. Geleneksel tarifleri ve doğal malzemeleriyle keledoş, Anadolu’nun yemek geleneğini yaşatmaya devam etmektedir.
