Türkiye’de 5 milyon tarım üreticisinin yaklaşık 2 milyonu kadın, ancak bu üretici kadınların sadece %15’i Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı. Yani kadın emeği hâlâ görünmeyen bir güç olarak toprakta hayat buluyor.
Oysa bu kadınlar, toprağı yalnızca işleyen değil; ona yeniden nefes aldıran, üretimi dönüştüren, köylerini ayağa kaldıran sessiz kahramanlar.
Dronla Sürüsünü Koruyan Kadın: Kamile Kıvrak
Antalya’da keçi ve koyun yetiştiriciliği yapan Kamile Kıvrak, 60 keçiyle başladığı serüvenini bugün 200 küçükbaşlık bir sürüye dönüştürmüş. Bir gün kaybolan koyunlarını bulmak için internette araştırma yaparken drone teknolojisini keşfetmiş.
Kıvrak, “düğünlerde gördüm, neden ben de kullanmayayım” diyerek drone satın almış ve kendi kendine kullanmayı öğrenmiş. Artık gece görüşlü iki drone ile sürüsünü takip ediyor. Onun hikâyesi, teknolojinin kırsalda da üretimi güçlendirebileceğinin somut kanıtı.
Amerika’dan Köyüne Dönen Akademisyen: Ece Aynur Onur
ABD’de akademisyen olarak görev yaparken köyüne dönen Dr. Ece Aynur Onur, Burdur’un kurak topraklarını yeniden bereketle buluşturdu.
Yanlış sulama politikaları nedeniyle çoraklaşan arazilerle karşılaşınca geri dönmekten vazgeçti ve “susuz tarım” uygulamalarına başladı. Bugün “Toprağın Melekleri Dermokozmetik” markasıyla hem istihdam yaratıyor hem de köyündeki kadınlara ilham veriyor.
Vanlı Kadınların Balı Avrupa Yolunda
Van’ın Gevaş ilçesinde Artos Kadın Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’ni kuran Songül Güleç, yedi kadınla çıktığı yolda organik bal ve polen üretimi yapıyor.
İlk başta “kadın arıcı olur mu” diyenlere rağmen pes etmeyen Güleç, şimdi ürünlerini uluslararası pazarlara taşımaya hazırlanıyor. “Kadınların emeği bal gibi değerlidir” diyor gülümseyerek.
Kırklareli’nde Kahve İşleten Kadın Çiftçi: Çiğdem Onbey
Uşak’tan göç ederek Kırklareli’nin Kayalı köyüne yerleşen Çiğdem Onbey, beş inekle başladığı çiftçiliği 70 büyükbaşa kadar büyütmüş.
Bununla da yetinmemiş, köy kahvesini eşiyle birlikte işletmeye başlamış. Başta yadırgansa da, temiz ortamı ve güler yüzü sayesinde kahvesi kısa sürede köylünün buluşma noktası olmuş. Onbey, “kadın isterse her yerde fark yaratır” diyor.
Bodrum’da Tropikal Meyvelerle Umut Yetiştiriyor
Aslen Mardinli olan Cahide İmre, küçük yaşta geçirdiği rahatsızlık nedeniyle tedavi sürecinde keçi sütüyle iyileşmiş. Yıllar sonra ailesinden kalan araziyi değerlendirerek Bodrum’da tropikal meyve üretimine başlamış.
Sekiz yıldır üretim yapan İmre, kendi reçeteleriyle ürettiği reçel ve doğal ürünlerle tanınıyor. “Toprakla barışınca hayat da güzelleşiyor” diyor.
Kayseri’den Avrupa’ya Uzanan Solucan Gübresi Hikâyesi
Kayseri’nin Yahyalı ilçesinden Menekşe Koyuncu, çocuk yaşta tarımla tanışmış. Katıldığı bir yarışmada Türkiye’yi temsilen Viyana’ya eğitim almaya giden Koyuncu, döndüğünde solucan gübresi üretimine başlamış.
Bugün ailesiyle birlikte üretim yapan Koyuncu, “toprak ölmez bir ana” diyerek sahnede büyük alkış aldı.
İş Bankası’ndan Kadın Üreticilere Büyük Destek
Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Sezgin Yılmaz, kadın üreticiler için yürütülen Yeni Nesil Çiftçi Kadın Buluşmaları projesinin detaylarını paylaştı.
Kadınlara markalaşma, dijital pazarlama ve finansal okuryazarlık alanlarında destek verildiğini belirten Yılmaz, üreticilerin Pazarama üzerinden komisyon ve kargo ücreti ödemeden satış yapabildiklerini söyledi.
Mart 2024’ten bu yana kadın üreticiler toplam 7 milyon TL gelir elde etti.
Bu yıl üç kadın üretici Hollanda’ya gönderildi; 2026’da ise altı kadın üreticiye uluslararası teknik gezi fırsatı sunulacak.
Kadın Emeği, Toprağın Ruhu
Türkiye’nin dört bir yanında tarlada, serada, kovan başında ve mandırada emek veren kadınlar…
Onlar, tarımın geleceğini yeniden yazan, toprağa umut eken kadınlar.
Görünmeyen elleriyle bu ülkenin bereketini büyütüyorlar.
