Kadınların genital bölgelerinde zaman zaman fark ettikleri şişlikler veya kitleler, doğal olarak endişe yaratabilir. Bu tür oluşumların büyük bir bölümü zararsızdır; ancak ne olduğunu anlamak ve doğru şekilde değerlendirmek önemlidir. Pek çok kadın, vajinal bölgede fark ettiği küçük, yuvarlak ve yumuşak kitleleri “yağ bezesi” sanabilir. Oysa her şişlik yağ bezesi değildir.
Vajinada veya çevresinde oluşan farklı yapılar; kist, enfeksiyon, tıkanıklık ya da tümör gibi çeşitli nedenlere dayanabilir. Bu yazıda, yağ bezesiyle karıştırılabilecek vajinal kitle türlerini, nasıl ayırt edilebileceklerini ve ne zaman doktora başvurmak gerektiğini ele alıyoruz.
Vajinada Görülebilecek Kitleler Nelerdir?
Vajinal bölgede oluşan kitlelerin çoğu iyi huyludur ve genellikle aşağıdaki gruplara ayrılır:
-
Sebase Kist (Yağ Bezesi)
-
Bartolin Kisti
-
Epidermoid Kist
-
Skene Bezi Kisti
-
Kıl Dönmesi (Pilonidal Kist)
-
Genital Siğiller
-
Lipom (Yağ Tümörü)
-
Kanseröz (Malign) Kitleler
Şimdi bu oluşumların her birini detaylıca inceleyelim.
1. Sebase Kist (Yağ Bezesi)
Sebase kistler, vajinal bölgedeki deri altında oluşan, genellikle küçük ve yumuşak yapılı kitlelerdir. Yağ bezlerinin tıkanması sonucu ortaya çıkarlar. Çoğu zaman ağrısızdırlar ve ciltle aynı renktedirler. Ancak enfekte olurlarsa kızarıklık, şişlik ve akıntı görülebilir.
-
Büyüklük: Genellikle 1-2 cm
-
Risk: Düşük
-
Tedavi: Takip, enfekte ise cerrahi boşaltım
2. Bartolin Kisti
Bartolin bezleri, vajina girişinin her iki yanında bulunan ve kayganlık sağlayan salgılar üreten yapılardır. Bu bezlerin tıkanması sonucu içlerinde sıvı birikir ve kist oluşur. Bazen büyüyebilir ve rahatsızlık verebilir. Enfekte olursa Bartolin apsesine dönüşebilir.
-
Yerleşim: Vajina girişinde, labia majora’nın içinde
-
Belirti: Otururken ağrı, yürürken rahatsızlık
-
Tedavi: Küçükse gözlem; büyükse drenaj ya da cerrahi çıkarım
3. Epidermoid Kist
Bu kistler genellikle cilt altına yerleşmiş, ölü deri hücrelerinin birikmesiyle oluşan yapılardır. Yağ bezesiyle çok benzerdir ancak içeriği farklıdır. Genelde travma sonrası veya tüy alma işlemleri sonrası gelişir.
-
Yüzey: Pürüzsüz, yuvarlak
-
İçerik: Keratin dolu
-
Tedavi: Takip ya da küçük cerrahi işlem
4. Skene Bezi Kisti
Skene bezleri, üretra çevresinde bulunan küçük salgı bezleridir. Nadiren tıkanabilir ve kist oluşturabilir. Bazen idrar yaparken zorluk veya ağrı ile kendini belli eder.
-
Yerleşim: Üretra yakınında
-
Belirti: İdrar yaparken yanma, baskı hissi
-
Tedavi: Gözlem ya da drenaj
5. Kıl Dönmesi (Pilonidal Kist)
Genellikle vajinadan çok, kuyruk sokumu veya kasık bölgesinde görülür. Ancak yoğun tüylenmenin olduğu dış genital alanda da oluşabilir. Batık kıl nedeniyle enfekte bir kist gelişir.
-
Belirti: Ağrı, akıntı, kızarıklık
-
Tedavi: Enfeksiyon varsa antibiyotik, ardından cerrahi işlem
6. Genital Siğiller (HPV Kaynaklı)
HPV virüsü kaynaklı genital siğiller, cilt üzerinde kabarcık şeklinde çıkan ve zamanla yayılabilen oluşumlardır. Kabarık, karnabahar görünümlü olabilirler. Bulaşıcıdırlar ve estetik ya da psikolojik rahatsızlık verebilirler.
-
Yüzey: Sert, düzensiz
-
Belirti: Kaşıntı, hafif yanma
-
Tedavi: Dondurma, lazer, topikal ilaçlar
7. Lipom (İyi Huylu Yağ Tümörü)
Yağ hücrelerinden oluşan, çok yavaş büyüyen, yumuşak ve hareketli yapılardır. Çok nadiren genital bölgede görülürler ama karıştırılabilirler. Genellikle zararsızdır.
-
Yüzey: Yumuşak, hareketli
-
Risk: Düşük
-
Tedavi: İsteğe bağlı cerrahi
8. Malign Kitleler (Nadir ama Önemli)
Nadiren vajinal bölgede kötü huylu tümörler de gelişebilir. Bu tür kitleler genellikle hızla büyür, kanama yapar ve serttir. Diğerlerinden ayırt edilmesi için mutlaka hekim muayenesi ve biyopsi gerekir.
-
Belirti: Kanama, büyüme, renk değişimi
-
Tedavi: Onkolojik takip ve tedavi
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Her vajinal şişlik veya kitle acil bir durum değildir; ancak aşağıdaki belirtiler varsa jinekolojik değerlendirme şarttır:
-
Kitle büyüyor ya da şekil değiştiriyorsa
-
Ağrı, kızarıklık ya da akıntı varsa
-
Kanama oluyorsa
-
Kitle sert, yüzeyi düzensizse
-
İdrar yapma ya da cinsel ilişki sırasında rahatsızlık yaratıyorsa
Tanı Nasıl Konur?
Tanı koymak için genellikle fizik muayene yeterli olur. Ancak bazı durumlarda:
-
Ultrason,
-
MR veya
-
Biyopsi gerekebilir.
Doğru tanı için kadın hastalıkları ve doğum uzmanı veya cilt hastalıkları uzmanı (dermatolog) tarafından değerlendirme yapılmalıdır.
Kendi Kendine Müdahale Edilmeli mi?
Kesinlikle hayır. Yağ bezesi ya da kist olduğunu düşündüğünüz şişlikleri sıkmak, patlatmak ya da delmek:
-
Enfeksiyon riskini artırır,
-
Derin dokuya zarar verebilir,
-
Tedaviyi zorlaştırabilir.
Kendi kendine teşhis ve müdahale yerine, uzman değerlendirmesi ile doğru yönlendirme çok daha sağlıklıdır.
Farkı Bil, Erken Hareket Et
Vajinal bölgede hissedilen her şişlik yağ bezesi olmayabilir. Her ne kadar pek çok kitle iyi huylu olsa da, altta yatan nedeni belirlemek ve gerektiğinde uygun müdahaleyi sağlamak kadın sağlığı açısından büyük önem taşır.
Kendi bedeninizi tanımak, düzenli kontroller yaptırmak ve değişimleri gözlemlemek; erken teşhis ve doğru tedavi için en etkili yoldur. Unutmayın, erken fark edilen bir sorun, daha kolay ve sağlıklı bir şekilde çözülebilir.
